De supermarkt is niet meer weg te denken uit ons leven. Of toch wel? Culinair journalist Gerrit Jan Groothedde nam de proef op de som en schreef er een boek over.
Een half jaar lang eten zonder iets in een supermarkt te kopen. Het blijkt een behoorlijke uitdaging te zijn, ook voor iemand die veel kennis van voedsel heeft, zoals Groothedde. Supermarkten zijn er immer niet voor niks weet Groothedde ook: je hebt veel producten bij elkaar en je weet wat je kan verwachten. De grootgrutter speelt in op het gemak van de luie consument die snel klaar wil zijn en dat belangrijker vindt dan de kwaliteit van zijn of haar voedsel. Dat die trend in Nederland, ondanks de hernieuwde aandacht voor gezond, lokaal en ambachtelijk geproduceerd voedsel alleen maar doorzet blijkt uit wat cijfers die Groothedde in zijn boek naar voren brengt. Het aantal kleine specialistische winkels waar de kwaliteit hoog in het vaandel staat, neemt landelijk af – ook al zijn er uitzonderingen zoals Amsterdam – en neemt de monopoliepositie van de grote supermarkten alleen maar toe. En die is in Nederland al groot, relatief zelfs groter dan in het land waar het concept van de supermarkt is uitgevonden: de Verenigde Staten.
Groothedde kwam op het idee voor zijn boek toen hij verhuisde naar de Stad van de Toekomst in Almere. Hoewel de rustige groene omgeving hem daar zeer beviel, gold dat totaal niet voor het winkelaanbod. Hij bleek in zijn nieuwe woonplaats zo goed als geheel aan de supermarkt overgeleverd te zijn. En is dat nu zo erg? Groothedde vindt van wel. De kwaliteiten van het voedsel laat te wensen over, de keuze is beperkt – er is maar één soort biet of prei te krijgen – en de verleidingen om ongezond voedsel te eten kan zelfs een bewuste foodie als Groothedde in een supermarkt nauwelijks weerstaan. Vooral Albert Heijn krijgt er als boegbeeld flink van langs.
In Weg van de Supermarkt wisselt de auteur zijn persoonlijke zoektocht, zwakke momenten en oplossingen om ook zonder grootgrutter niet te verhongeren, af met korte interviews en achtergrondinformatie. Het gaat dan over de kwaliteit van ons voedsel en de afhankelijke positie waarin de voedselleveranciers zich ten opzichte van de machtige supermarkten bevinden.
Zijn eigen zoektocht is niet alleen een kwestie van zoeken naar de juiste winkels op afzienbare afstand, maar ook een strijd tegen het gemak dat de supermarkt biedt.
Toch ziet Groothedde zeker voordelen van de supermarkt op zich en snapt hij ook dat het voor iemand die wat meer geld te besteden heeft, gemakkelijk praten is. Zo kost het hem niet alleen veel tijd om de gewenste producten te vinden, het geld dat hij neertelt voor de kwaliteit die hij gesteld heeft, kan niet iedereen neertellen. Het voedsel is voor mensen met een beperkte beurs binnen handbereik gebleven. Toch is duidelijk dat we daar allemaal ook een prijs voor betalen die niet iedereen zich realiseert.
Naast de dagboekachtige stukjes waarin hij verhaalt over zijn pogingen om weg te blijven bij de supermarkt en de achtergrondverhalen en interviews, staan in het boek ook vergelijkingen van producten die bij een supermarkt en bij een lokale kwaliteitsslager of -groentenboer te krijgen zijn. Op die manier wordt heel concreet en per product duidelijk wat nu precies de verschillen in prijs en kwaliteit zijn en wat daarvan de achterliggende redenen zijn.
Minder sterk is de lengte van het boek. Op de helft van het 255 dikke boek had Groothedde zich af kunnen vragen of zijn eigen worsteling altijd even interessant is voor de lezer. Helemaal als die al een zekere afkeur ten aanzien van het aanbod van supermarkten heeft.
Maar aan het einde van het boek maakt hij dat weer goed met een handleiding voor mensen die, net als hij, weg willen blijven van de supermarkt. Dat is een leuk idee waarmee het boek niet alleen een persoonlijk verhaal en een kritisch relaas over de supermarkt is, maar de lezer ook handvatten krijgt aangereikt hoe hij of zij het anders kan doen.
Weg van de supermarkt. Wat de grootgrutter niet wil dat u (w)eet
Gerrit Jan Groothedde
Uitgeverij Spectrum
ISBN 9789000340934
255 pagina’s
2014
The post Boekrecensie: Weg van de Supermarkt appeared first on Cashew Stadstuinieren.