Iedereen heeft het over voedselverspilling, we willen allemaal zelf opnieuw groenten kweken en vanuit milieuoogpunt is tweedehands een goede keuze. We gooien alles op één hoop en vermengen het tot één verhaal: ‘tweedehands groenten’.
Het klinkt natuurlijk een beetje gek, maar het is helemaal echt. Zelf groenten kweken uit groenten die we al opgegeten hebben. Honderd procent recuperatie!
De basis
Het verhaal start met groenten uit je eigen tuin, maar het kan ook gewoon met groenten uit de bio-winkel of de supermarkt op de hoek. Wat je nodig hebt zijn verse groenten. Wanneer we groenten kopen of oogsten, eten we die nooit helemaal op. Niet elk onderdeel van een groenteplant is ook bruikbaar in de keuken. Wanneer je prei koopt of oogst, haal je de buitenste verlepte of vuile bladeren eraf. En ook het onderste stukje van de prei waar de wortels aan zitten is veel te hard en te taai om te eten. Wanneer je dat kleine onderste stukje prei netjes afsnijdt en op weer uitplant, zullen zich opnieuw worteltjes vormen en zal die prei opnieuw uitgroeien… tot prei!
Het lukt met prei, maar het kan ook met het harde, oneetbare hart van rode en witte kool of savooikool, het binnenste van kropsla, het onderste stuk van selderie of snijbiet, het bovenste deel van de rode biet, de stengel van boerenkool of bloemkool, de harde top van schorseneer of pastinaak, het onderste stukje van stengelui, de top van worteltjes, de harde onderkant van knolselderie, het hart van Chinese kool, de voet van andijvie of koolrabi, de top van radijs en daikon, raap en koolraap….
Hoe werkt het?
Het principe is heel eenvoudig. Al deze groenteplanten hebben naast het bruikbare/eetbare deel ook nog een stuk waar wortels en stengels aan zitten. Daardoor zijn die delen of stukjes meestal veel te hard en te stug om te eten. Ook al zijn de meeste wortels verdwenen bij het oogsten, toch bevatten deze onderdelen nog voldoende groeipunten die je met wat grond en water kunt prikkelen om opnieuw te groeien. Ook de bovenzijde van een hele reeks wortelgewassen, daar waar de wortel overgaat in bladeren of stengels, is niet ‘eetbaar’ maar wel bruikbaar om opnieuw te laten groeien.
Let dus even op bij het schoonmaken van de groenten en snijd die onderste of bovenste delen van de groenten netjes af, zodat het harde, oneetbare – maar in dit geval juist bruikbare – groeipunt intact blijft. Verzamel op deze wijze een hele reeks stompjes bij elkaar.
Vul enkele potten, bakken of schalen met pot- of zaaigrond of wat aarde uit de tuin en ‘plant’ je tweedehands groenten. Duw ze stevig vast in de grond zodat ze goed contact maken en plant ongeveer zo diep zoals ze in de tuin staan. Geef alles goed water en zet je tweedehands pottenmoestuin op een lichte plaats voor het raam. Je kunt het geheel nog aanvullen met enkele doorgeschoten uien of teentjes knoflook die aan het uitlopen zijn.
Onderhoud
Houd je tweedehandsmoestuin, net als een echte tuin, regelmatig in de gaten en geef af en toe een beetje water. Na een week geduld zie je wat bewegen. De prei vormt voorzichtig witte worteltjes en vanuit de vlak afgesneden bovenzijde komt er een nieuwe groeischeut te voorschijn. De koolstengels vormen nieuwe okselscheuten en de rode biet vormt natuurlijk geen nieuwe knol, maar een hele reeks nieuwe (eetbare) stengels en dieprode bladeren.
Als alles goed gaat zijn de meeste groenten (een beetje afhankelijk van licht en temperatuur) na een week of drie flink gegroeid en kun je oogsten. Uiteraard is je tweedehands prei niet zo groot en dik als de oorspronkelijke versie, maar toch flink genoeg voor een mooie oogst. Kolen vormen geen nieuwe gesloten krop, maar wel volop kleurrijk rodekool- of gekruld boerenkoolblad. Snijbiet en snijselderie zorgen voor een identiek oogstresultaat, bij schorseneren, pastinaak en radijs leer je dat al deze bladeren ook eetbaar, opvallend en lekker zijn. Gewoon knippen, snoeien en plukken. Ideaal als basis voor gemengde salades of een heuse tweedehandssoep.
…en nog een keer?
Wanneer je alles geoogst hebt, kun je de tweedehandstuin opruimen… of verder met wat extra water verzorgen tot een … derde oogst! Want hoe vreemd het ook klinkt, die prei, biet en kool, zullen steeds opnieuw gaan groeien en een volgende (weer iets kleinere) oogst produceren.
Gebleekte oogst
Wanneer je eenmaal de smaak van de tweedehandse groenteteelt te pakken hebt, kun je zelf verder experimenteren. Vergeet aardappels, tomaten, pepers en aubergines, omdat hun groene onderdelen behoorlijk giftig zijn. Maar probeer even een gebleekte variant met verlepte aardperen, toppen van schorseneer, het harde binnenste van witlof of het hart van radicchio en andijvie. Voor zulke tweedehands bleekgroenten zet je na het planten een bloempot of schaal omgekeerd bovenop je pot, zodat die mooi lichtdicht afsluit. In de donkere ruimte ontwikkelen zich in enkele weken de originele bleekgroenten met een extra knapperige structuur en een zachte smaak.
Even ernstig
Uiteraard is zo’n tweedehandsmoestuin eerder een ‘grap’ dan een ernstige opbrengsttuin. Maar het is de originele moestuin om vroeg in het voorjaar – februari en maart – mee te experimenteren op de vensterbank. En om te oogsten nog voor je gezaaid hebt. Ideaal dus voor de onrustige vensterbanktuinier, de experimentele schooltuin, of voor wie zonder tuin of geduld om te zaaien, snel wat wil oogsten.
Recept:
Tweedehandssoep
Met zo’n vensterbank vol groenten heb je volop ingrediënten voor een originele tweedehandssoep.
- Ingrediënten; prei, selderie, bietenblad, ui, snijbiet, koolbladeren
- 1 eetlepel olijfolie
- 1 liter groentebouillon
- peper en zout.
Bereiding
Snijd al je tweedehands groenten in fijne stukjes. Giet wat olijfolie in een pan en roerbak de groenten enkele minuten. Voeg een liter groentebouillon toe en laat 10 minuten zachtjes pruttelen. Wat peper en zout naar smaak toevoegen en serveren als een verwarmende groentesoep.
Tweedehands groenten in de moestuin
Je kunt het principe van de tweedehandsmoestuin ook prima toepassen in de tuin. Je kunt kiezen om al die geoogste groeitoppen in de grond te stoppen en opnieuw aan de groei te brengen, maar je kunt ook je eigen geteelde groenten aanzetten tot een tweede oogst zónder ze eerst te oogsten. Dat gaat heel eenvoudig: je ‘oogst’ je prei dus niet door die uit de grond te trekken, maar je knipt de prei met een snoeischaar vlak boven de wortels af. Wat je zo aan wortels en stomp in de grond achterlaat, groeit na enkele weken opnieuw uit tot een oogstbare prei. Wanneer je rode kool oogst, laat je zoveel mogelijk stengel en wortels achter in de tuin. Met een beetje geluk groeit die koolstronk uit tot een bos vol blad en soms ook tot een plant vol met kleine mini-kooltjes. Dus oogst je kropsla en andijvie door de planten met een mes of snoeischaar vlak boven hun hart af te knippen en laat het hart en de wortels rustig zitten voor een volgende oogst. Een moestuin wordt zo een boeiende plaats om nog langer met eetbare planten te experimenteren.
The post Tweedehands groenten appeared first on Cashew Stadstuinieren.